معرفی کاهو و خواص درمانی آن

کاهو گونه‌های مختلفی دارد پرورشی و وحشی. گونه وحشی کاهو خاردار و در مواردی سمّی و گونه پرورشی آن خوراکی و ارقام مختلفی دارد که بعضی از ارقام آن برگ‌هایشان به هم پیچیده، گلوله‌ای شکل و بزرگ می‌باشند. در اینجا به نام علمی و مشخصات مربوط به یک نوع از گونه خوراکی کاهو که بزرگ و کشیده است و به آن کاهوی ایرانی، کاهوی رسمی و کاهوی سالادی می‌گویند اشاره شده است.

نام علمی:

Lactuca sativa L.، نام فرانسه Laitue cultivee و نام انگلیسی آن Lettuce می‌باشد. نام‌های دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، کاهو، کاهوی مزروعی، کاهوی سالادی، کاهوی پرورشی، کاهوی بستانی، کاهوی خوراکی و خس نامیده شده است.

تیره گیاه:

کاسنی Compositae

نوع گیاه:

بوته

مشخصات ظاهری:

گیاهی است علفی و یک تا دو ساله به ارتفاع حدود 40 سانتی‌متر و شیرابه‌دار، برگ‌های آن به رنگ سبز روشن، ساغه آغوش، بدون دمبرگ، طوقه‌ای، فشرده، پهن و دراز، ساقه و ریشه‌ی آن دوکی شکل و برگ‌ها از یقه یا بیخ گیاه خارج می‌شوند. گل‌های آن به صورت گل آذین، زبانه‌ای و به رنگ زردِ کم رنگ و میوه‌اش (تخم) فندقه و واژتخم مرغی می‌باشد.  

طبیعت:

از نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن سرد و مرطوب است.

رویش جغرافیایی:

در نواحی مرطوب و معتدله اغلب کشورها خصوصاً کشورهای اروپایی و در ایران بیشتر در استان‌های شمالی، خوزستان و اصفهان کاشته می‌شود.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در کاهو:

آب، پروتئین، انرژی، مواد نشاسته‌ای، چربی، کلسیم، فسفر، آهن، نیکل، کبالت، ید، مس، گوگرد، سدیم، پتاسیم، ارسنیک، اسید اکسالیک و ویتامین‌های C, B3, B2, B1, A در آن مشخص شده است.

بخش مورد استفاده:

برگ و تخم کاهو

نحوه مصرف:

معمولاً برگ کاهو به صورت خام مصرف خوراکی دارد و در طب سنتی نیز ازله شده برگ به صورت ضماد استفاده می‌شود.

خواص درمانی:

برطرف کننده تشنگی و صاف کننده خون، مقوی و بادشکن، ضد اسپاسم و شفاف کننده پوست صورت، آرام‌بخش و خلط‌آور، سرشار از آهن و ویتامین‌های لازمه بدن، صفرابر و خون‌ساز، خارج کننده سموم از بدن و رقیق کننده خون، خنک کننده و تأمین کننده مواد معدنی بدن، اشتهاآور و مسکن شهوات جنسی (آرام کننده شخص نسبت به تمایل شدید به جنس مخالف)، پاک کننده کبد و ضد سرفه، ضد یرقان و مسکن درد مثانه و مجاری ادراری می‌باشد. در ضمن برای سردرد، احتلام شبانه، جوش صورت، جلوگیری از سفید شدن مو، قاعدگی دردناک، خارش‌های پوستی، بی‌خوابی و یبوست نیز مفید است.

تذکر:

زیاده‌روی در مصرف کاهو ایجاد نفخ کرده و برای اشخاصی که مبتلا به بیماری‌های زخم روده، اثنی‌عشر، ورم روده، روماتیسم و نفخ معده می‌باشند مضر است و کاهنده نیروی جنسی، قدرت حافظه و دید چشم نیز می‌باشد.
منبع مقاله :
صانعی، صمصام؛ (1395)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از 400 نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.